Gülbahar Hatun Camii: Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim tarafından, annesi Gülbahar Hatun adına, 16. yüzyılın ilk çeyreğinde (1514), Orta Hisar’ın batısında, Zağnos Köprüsü’nün yakınında bir külliye içerisine yaptırılmış bir camidir. Külliyede, cami ve türbe ile beraber inşa edilen imaret, medrese, hamam ve mektep kalıntıları günümüze kadar gelememiştir. Mektebin yerine 1899 tarihinde, bugünkü Gülbahar Hatun İlkokulu yaptırılmıştır.
Ahi Evren Dede Camii: Trabzon’a hakim Boztepe semtinde yapılmış olan caminin tarihi bilinmemektedir. Şemsettin Sami’nin belirttiğine göre Sultan Orhan döneminde Ahi Evren’in bir derviş dergahı inşa ettirdiği bunun da bugünkü cami ve türbenin yerinde olduğundan bahsetmektedir.
Komplekse ait kesin bir bilgimiz yoktur. Burada aynı isimli bir cami inşa edildi. Ahi Evren Dede camisi Hacı Hakkı Baba’nın katkılarıyla tamir ettirilerek günümüze ulaştırılmıştır. (Abdulaziz döneminde H.1305 1888)
İskender Paşa Camii: Kare planlı Cami, 1529 yılında, Trabzon Valisi İskender Paşa tarafından Taksim Meydanı’nda yaptırılmıştır.
Çarşı Camii: Trabzon’un en büyük camilerinden biri olup, Çarşı Mahallesi, Kemeraltı mevkiinde yer alır. 1839 yılında Trabzon’da valilik yapmış Hazinedarzade Osman Paşa tarafından yaptırılmıştır. Yapıda muntazam bir taş işçiliği göze çarpar.
Erdoğdu Bey Camii: H.985 M.1577 yılında Trabzon Valisi Erdoğdu Bey tarafından, kendi ismi ile anılan Erdoğdu Mahallesi’nde yaptırılmıştır. Cami birçok onarım geçirmiş ve geniş ölçüde özelliklerini yitirmiştir.
Mihrap nişinin mukarnaslı bir kavsarası vardır. Köşeliklerde birer gül bezek ile üst kısımda yazı kuşağı yer alır. Burada bulunan H.1317, M.1899 tarihi caminin son onarımına aittir. Minber ahşap olup sade bırakılmıştır.
Ortahisar Fatih Camii: Trabzon’un Ortahisar mevkiinde bulunmaktadır. Yapı, altınbaşlı Meryem Kilisesi (Chrysokephalos) olarak adlandırılmıştır. Roma imparatoru Constantinus’un yeğeni Hannibalianus tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Çeşitli onarım evrelerinden geçmiştir. 1461 yılında cami olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Yeni Cuma Camii: Yapım tarihinin 14. yüzyıl olduğu kabul edilmektedir. 13.yüzyılda, yapının yerinde gene aynı isimle bazilikal bir kilise yer almaktaymış, bu kilise daha sonra haç planına dönüştürülmüş. Yapı, Trabzon’un fethinden sonra cami olarak günümüzdeki şeklini almıştır.
Molla Nakip Camii: Pazarkapı Mahallesi’nde yer almaktadır. Aziz Andrea’ya ithafen 5. veya 6. yüzyılda inşa edilmiştir. Trabzon’un fethinden sonra cami olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Kudrettin Camii: Esentepe Mahallesi’ndedir. 14. yüzyılda St. Philip’in adına yaptırılmıştır. Daha sonra cami olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Hüsnü Göktuğ Camii: Çömlekçi Mahallesi’ndedir. 15. yüzyılda Cenevizlilerin yaptırdığı tahmin edilmektedir. Trabzon’un fethinden sonra kilise olarak kullanılmaya devam edilmiş olup, 1953 yılında, Trabzon Valisi Hüsnü Göktuğ tarafından onartılarak camiye dönüştürülmüştür.
Gülbaharhatun Türbesi: Gülbaharhatun Camii’nin doğusunda yer alır. Yavuz Sultan Selim’in annesi Gülbaharhatun için 1506 yılında yaptırılmıştır. Türbe iyi bir taş işçiliği gösterir. Sarımsı renkli kesme taşlardan inşa edilmiştir. Pencerelerinin tahfif (sağır) kemerlerinde olduğu gibi gri taşlar dekoratif olarak kullanılmıştır. Sekizgen planlı türbe gövde üzerinde yine sekizgen bir kasnağa sahiptir. Kubbe sekiz köşeli olup, kurşunla kaplanmıştır.
Açık Türbe (Hamzapaşa Türbesi): Küçük İmaret Mezarlığında Hamzapaşa Camisinin doğusunda yer alır. 18. yüzyıla tarihlenen altı köşeli baldaken bir türbedir. İçerisinde üç mezar bulunmaktadır. Bunlardan H.1148, M.1735 tarihli olan Hamza Paşa’ya aittir.
